Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Orhan Turan, “Küresel iktisatta bol para periyodunun azaldığı ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha güç olacağı bir periyoda çoktan girdik. Bu süreç, en başta hesaplanandan daha uzun soluklu olabilir. Türkiye, bu devirde akranlarının tersine farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Unutmayalım ki yakın geçmişte yaşadığımız ekonomik zorluk devri, küresel rüzgarların gerimizden estiği devirlerdi. Artık küresel görünüm ve küresel finansal şartlar da lehimize değil” dedi.
TÜSİAD ve Koç Üniversitesi paydaşlığıyla oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF), bugün “Fed Siyasetleri Gelişmekte Olan Ekonomileri ve Türkiye’yi Nasıl Etkiliyor” başlıklı çevrimiçi bir seminer düzenledi.
EAF Yöneticisi Prof. Dr. Selva Demiralp’in moderatör olduğu seminere, ABD Federal Rezerv Kurulu Yönetici Yardımcısı Emre Yoldaş, Maryland Üniversitesi İktisat ve Finans Profesörü Şebnem Kalemli Özcan, İŞ Yatırım Memleketler arası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan ve Habertürk köşe müellifi Gökhan Şen konuşmacı olarak katıldı.
Etkinliğin açış konuşmasını yapan TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, enflasyonist baskıların çabucak hemen tüm dünyada besin ve gücün de ötesine yayıldığına dikkat çekti.
Turan, “Son devirde enflasyonun beklenenden çok daha uzun bir müddet ısrarlı biçimde yüksek seyretmesi, ABD Merkez Bankası başta olmak üzere tüm majör merkez bankalarının para siyasetinde uzun soluklu olacağını gösteriyor. Bu da sıkılaşmaya gidileceği iddiamızı kuvvetlendiriyor. Bilhassa FED’in, resesyon muhtemelliğine karşın fiyat istikrarını önceleyen şahin duruşunu izliyoruz. Unutmayalım ki fiyat istikrarı olmadan iktisat işlemez, hiçbir paydaşa da yarar sağlamaz. Hasebiyle sağlıklı işleyen, tüm kesitlerin yarar sağladığı bir iktisat hedefliyorsak birinci önceliğimiz enflasyonla uğraş olmalı. G-20 ülkelerinin tamamında enflasyonla savaşın öne çıktığı faiz artırımlarına şahit oluyoruz” tabirlerini kullanarak iktidara ihtarda bulundu.
Turan, şunları söyledi:
“GLOBAL EKONOMİLER YÜKSEK ENFLASYONLA GAYRET EDERKEN SAKİNLİĞE GERÇEK İLERLİYOR”
- Geride bıraktığımız son 3 yılda küresel iktisat, değerli arz şoklarına maruz kaldı. Covid-19 pandemisinin akabinde Rusya-Ukrayna Savaşı’nın arz zinciri üzerinde yarattığı tahribatlara şahit oluyoruz. 2023 yılına yaklaştığımız bugünlerde küresel ekonomiler, bir taraftan epey yüksek enflasyonla gayret ederken öteki taraftan da sakinliğe hakikat ilerliyor.
“FED’İN RESESYON MUHTEMELLİĞİNE KARŞIN FİYAT İSTİKRARINI ÖNCELEYEN ŞAHİN DURUŞUNU İZLİYORUZ”
- Son devirde enflasyonun beklenenden çok daha uzun bir mühlet ısrarlı biçimde yüksek seyretmesi, ABD Merkez Bankası başta olmak üzere tüm majör merkez bankalarının para siyasetinde uzun soluklu olacağını gösteriyor. Bu da sıkılaşmaya gidileceği iddiamızı kuvvetlendiriyor. Bilhassa FED’in, resesyon muhtemelliğine karşın fiyat istikrarını önceleyen şahin duruşunu izliyoruz. Unutmayalım ki fiyat istikrarı olmadan iktisat işlemez, hiçbir paydaşa da yarar sağlamaz. Hasebiyle sağlıklı işleyen, tüm kısımların yarar sağladığı bir iktisat hedefliyorsak birinci önceliğimiz enflasyonla gayret olmalı. G-20 ülkelerinin tamamında enflasyonla savaşın öne çıktığı faiz artırımlarına şahit oluyoruz.
“ABD’DE BELİRGİNLEŞMEYE BAŞLAYAN ENFLASYONİST BASKILAR TÜM DÜNYAYA YAYILIYOR”
- Enflasyonist baskılar, çabucak hemen tüm dünyada besin ve gücün de ötesine yayılıyor. Hizmet dalına de yansıyor. İşletmeler, daha yüksek güç, lojistik ve iş gücü maliyetleriyle karşı karşıya kalıyor. 2022’nin başlarında ABD’de belirginleşmeye başlayan enflasyonist baskılar, artık Euro Bölgesi ve Birleşik Krallık’ta da görülüyor ve tüm dünyaya yayılıyor. Bu vakit zarfında Rusya-Ukrayna savaşını bir kenara koyarsak global büyümeyi yavaşlatan kıymetli bir öteki faktör, gerçekleşen enflasyonun maksatların çok daha üstünde olması nedeniyle para siyasetlerinin agresif biçimde sıkılaştırılması. Elbette küresel iktisatta finansal şartların süratli sıkılaşması ve doların değer kazanmasının pek çok iktisat üzerinde kalıcı tesirleri olacaktır.
“RİSK PİRİMİ YÜKSEK EKONOMİLER KREDİ VASITASIYLA DAHA ÇOK BASKI ALTINDA KALMA RİSKİ TAŞIYOR”
- İktisadi emelleri güçlü, risk primi düşük, bilançoları sağlam olan ekonomiler bu süreçten çok daha rahat çıkacaklardır. Öte yandan bu sürece hali hazırda risk pirimi yüksek giren ekonomiler, dış borçlanma maliyetleri ve kredi kanalı vasıtasıyla daha çok baskı altında kalma riski taşımaktalar.
“TÜRKİYE, BU DEVİRDE AKRANLARININ TERSİNE FARKLI BİR SİYASET TERCİHİ ORTAYA KOYDU”
- Covid-19 krizinin birinci çıktığı 2020 başından bu yana geride kalan son 3 yıla baktığımızda, küresel büyümede besbelli bir dalgalanmaya şahit oluyoruz. Son bir yılda Covid-19 olaylarının düşmesiyle birlikte ekonomik aktivitedeki artışa karşın OECD varsayımlarına nazaran küresel büyümenin 2022’nin 2. yarısında yavaşlamaya devam etmesi ve 2023’te yıllık yalnızca yüzde 2,2’lik bir düzeyde kalması bekleniyor. Global iktisatta bol para devrinin azaldığı ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha sıkıntı olacağı bir periyoda çoktan girdik. Bu süreç, en başta hesaplanandan daha uzun soluklu olabilir. Türkiye, bu devirde akranlarının bilakis farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Unutmayalım ki yakın geçmişte yaşadığımız ekonomik zorluk devri, küresel rüzgarların gerimizden estiği devirlerdi. Artık küresel görünüm ve küresel finansal şartlar da lehimize değil.